सावत्थि चमत्कार

चमत्कार बुद्ध कथाहरु र आख्यायिकहरुको महत्त्वपूर्ण अंग हो। बुद्धको जन्मको साथ अनेकौँ अद्भुत, दैविक एवं चमत्कारिक घटनाहरुको प्रचुर आख्यान अनेकौ स्थानमा उपलब्ध र प्रचलित छ । जुन चमत्कार आजका मानिसहरु पत्याउन गाह्रो मान्छन् । एक पटक भिक्षु पिण्डोल भारद्वाज राजगृहमा भ्रमण गरिरहेकाथिए । त्यहाँ उन्ले एक श्रेष्ठीलाई एक ऊँचो स्थानमा चंदनको काठको एक कटौरा लट्काएका । कारण सोध्दा थाहाभयो कि त्यस श्रेष्ठीलाई न त आध्यात्मिक सिद्धिहरुमा विश्वास थियो न कुनै सिद्ध सन्यासीमा। अत: सन्यासिहरुको उल्लीविल्ली गर्ने उद्देश्यले उस्ने त्यस बाँसको लामो डण्डामा त्यो कटोरा लट्काएका थिए । भिक्षु पिण्डोल भारद्वाजले श्रेष्ठीको अभिमानलाई मेटाउनको लागि ऋद्धिवल व्दारा उड्दै त्यस बाँसको टुप्पाबाट चंदनको त्यस कटौरालाई निकाले । बुद्धले जब भिक्षु पिण्डोल भारद्वाज व्दारा राजगीरमा देखाएको त्यस बाटोको चमत्कार को चर्चा सुन्नुभयो तब उहाँले भिक्षुहरुलाई जनसाधारण बीच चमत्कार न देखाउने उपदेश दिनुभयो। तत: केहि स्यानातिना सन्यासीहरु मान्छेहरुलाई आफ्नो चमत्कार देखाएर प्रभावित गर्थे र बौद्धहरु पाखण्डी घोषित गर्थे किनकि बौद्ध भिक्षुहरुले अरुको अगाडी चमत्कार देखाउन बन्द गरिदिएकोथियो । जब मगध-राज बिम्बिसारलाई यस्को जानकारी भयो तब उनि बुद्धकहाँ पुगे र उहाँसित श्रावस्तीमा चमत्कार देखाउन प्रार्थना गरे। यद्यपि गौतम बुद्धको पूर्वोत्तर बुद्धहरुले पनि श्रावस्तीमा चमत्कार दिखाएका थिए। अत: गौतमबुद्धले पनि बिम्बिसार को प्रार्थना स्विकार गर्नुभयो र श्रावस्तीमा आफ्नो चमत्कार देखाउनुभयो । त्यहाँ वहाँले रत्नहरुको एक छत बनाउनुभयो र उड़ेर त्यहाँ पुगेर चक्रमण गर्नुभयो। तत: केहि प्रचलित लोक-मान्यताहरु अनुसार उहाँले स्वयंलाई हजार रुपहरुमा एकसाथै प्रकट गर्नुभयो । फेरि अन्य बुद्धहरु जस्तै नै तीन पाईलामा तावलिंस लोक पुग्नुभयो । बुद्धलाई यि चमत्कारहरुबाट उहाँका आलोचक श्रावस्ती छोड़ेर भागेर गए। भनिन्छ कि पूरण कस्सपले पनि त्यहिवेला श्रावस्ती छोड़े र बाटैमा उन्को मृत्युभएको थियो । भवतु सब्ब मङ्गलम्