बुद्ध वचन

बुद्धको अमृत वचन

आफ्नो उद्धार आफ्नै हातमा

कुमार कश्यपले युवा भएपछि बौद्ध धर्मको दीक्षा लीएकाथिए। उन्लाई अर्हत्व प्राप्तभयो। उन्को आमाले उन्लाई १२ बर्ष देखि देखेकाथिएन। एक दिन भिक्षाको लागि उ उन्को अगाडि पुग्यो। आमाले पनि दीक्षा लिसकेकि थिईन, तैपनि उन्के स्तनबाट दूधको धारा बगिहाल्यो। उन्ले कश्यपलाई मायाँले समातिहालिन्।

'छिःछिः यो के गरेको आमा ? दीक्षा लिएको तिमीलाई यति दिन भयो, तिमीले अहिले सम्म स्नेहको बन्धन पनि तोड़न सकिनौ!'

आमालाई बोध भयो। मोह टुट्यो। तिनिले अर्हत्व पाईन ।

एक दिन प्रसंग उठेपछि उन्को उदाहरण दिंदै भगवान बुद्धले भन्नुभयो -

अत्ता हि अत्तनो नाथो को हि नाथो परोसिया
अत्तना हि सुदन्तेन नाथं लभति दुल्लभं॥

मनुष्य स्वयं नै आफ्नो मालिक हो। अरु कोहि उस्को मालिक कसरी हुन सक्छ र?

मनुष्य आफै राम्रोसंग आफूलाई दमन गरेर दुर्लभ स्वामित्वलाई, निर्वाण प्राप्त गर्न सक्छ।

अत्ता हि अत्तनो नाथो अत्ता हि अत्तनो गति।
तस्मा संज्जम'त्तानं अस्सं भद्र व वाणिजो॥

बुद्ध भन्नुहन्छ मनुष्य स्वयं नै आफ्नो स्वामी हो ।

स्वयं नै उ आफ्नो गति हो। त्यसैले तिमी आफूलाई संयममा राख,

जसरी व्यापारीले आफ्नो तालीम पाएको घोड़ालाई आफ्नो वशमा राख्छ।