जुलाहाको छोरी व्दारा बुद्धको दर्शन

एस धम्‍मो सनंतनो—(कथा—यात्रा) 

एक जुलाहाको छोरी गौतम बुद्धको दर्शन गर्न आईन । अत्यंत आनंद र अहोभावले उस्ले बुद्धको पाउमा अभिवादन गरिन । बुद्धले सोध्नुभयो कहांबाट आयौ नानी ? भन्ते जान्दिन उनले भनिन् उस्को उमेर धेरै पनि थिएन अठारह वर्षकि मात्रै । बुद्धले भन्नुभयो कहां जान्छौ ? भन्ते, थाहा छैन उनले भनिन् । के थाहा छैन बुद्धले सोध्नुभयो उनि बोलिन भन्ते थाहाछ । जान्दछौ बुद्ध ले भन्नुभयो ? उनि बोलिन कहां भगवान अलिकतिपनि थाहा छैन ।

यस्तो कुरा सुनेर अरु उपस्थितहरु रिसाए । गांउका मान्छेहरुलाई थाहा थियो कपडा बुन्ने जुलाहाको छोरीहो राम्री थाहाछ । यो वाईहात कुरा गर्छि यस्तो कुरा पनि गर्ने भगवान सित ? यो कुनै शिष्टाचार हो सभ्यताहो ? बहुलायी कस्तो कुरा गर्छि भनेर गाली गरे ।

तर भगवानले भन्नुभयो पहिला उसको कुरा सुन के भन्छिन् । बुद्ध हाँस्नुभयो र भन्नुभयो छोरी यि सबै कुरा बुझेँ तिमीले के भन्यौ ।

तब त्यस युवतीले भनिन् जुलाहाको घरबाट आउँदैछु, भगवान यो त हजूरलाई थाहानैछ। अनि यि गाउँका सबैलाई थाहाछ । तर कहां बाट आउँदैछु यो जन्म कहां कहाँबाट भयो मलाई थाहाछैन। फर्केर जुलाहाको घरमै जान्छु यो पनि मलाई थाहाछ र हजूरलाई पनि थाहाछ र गाउँका सबैलाई थाहाछ यि कुरा अर्कै हो ! तर यस जन्म पछि मृत्यु भएपछि केहि थाहाछैन मलाई । त्यसैले मैले हजूर सित भनेकि हुँ— जब मैले सोँचे कि हजूरले सोध्दै हुनुहुन्छ कहाँबाट आउँदैछौ जुलाहाको घर बाट ? तब मैले भने जान्दछु । जब हजूरले भन्नुभयो कहाँ जाँदैछौ ? मैले सोँचे  कहां फर्केर जुलाहाको घर जान्छु ? तब मैले भने जान्दछु । तर जब मैले हजूरको आँखामा हेरेँ तब मैले भने— होईन भगवानले यस्तो प्रश्न किन सोध्नुहोला । वहाँ सोध्दै हुनुहुन्छ कहाँ कुन लोकबाट ? कहां तिम्रो जीवनको स्रोत छ ? तब मैले भने  भगवान जान्दिन अनि फेरि मैले सोँचे जब हजूरले सोध्नुहुन्छ मैले सोँचे मरेपछि कहां जाऊंली— बुद्धले यस्तो प्रश्न के सोध्नुहोला— तब मैले भने मैले जान्दिन ।

त्यसैले। तब बुद्धले यो गाथा भन्नुभयो—

‘यो सारा लोक दृष्टिबिहिनछ । यहां देख्ने विरलैछन। जालबाट मुक्त भएको पन्क्षी जस्तै विरलै स्वर्ग जान्छ।’

त्यस केटीलाई वहाँले भन्नुभयो तिमीसित आँखाछ र हेर्न सक्छौ । यि गाउँका विचरा दृष्टिबिहिनछन् । आँखा भएकाहरु जब भन्ला त दृष्टिबिहिनले बुझ्दैन, किनकि आंख  भएकाहरु यस्तै कुरा गर्छन जो दृष्टिबिहिन मान्नै सक्तैन र हुनै सक्तैन । आंखाँ भएकाहरु भन्छ, प्रकाश, आँखा भएकाहरु भन्छ, रङ्ग, पहाड हिमाल कति राम्रो ईन्द्रधनुष र दृष्टिबिहिनले कसरी बुझ्ला ?

बुद्ध, कृष्ण, महावीर आँखा भएका हुन, दृष्टिबिहिनले केहि बुझ्न सक्तैन । ‘

हंसादिच्चपथे यंति आकासे यंति इद्धिया।

नीयंति धीरा लोकम्हा जेत्वा मारं सवाहिनिं।।

जसरी हाँस आकाशमा उडछ, यस्तो एक अर्को आकाशछ—अन्तरको प्राकाश—जहा परमहंस उड़छन्। जसरी हाँस आकाशमा उड़छ र टाढाको यात्रा गर्छ, यस्तै परमहंस अन्तरको आकाशमा उड़्छन् र निर्वाणमा लीन हुन्छन् ।

ओशो

एस धम्‍मो  सनंतनो